Tam gi?c Nga - Th? - M? h?u ??o ch?nh?
Cu?c ??o ch?nh ? Th? Nh? K? cu?i tu?n qua v? s? h?c h?c gi?a Ankara v? Washington sau ?? ph?i ch?ng s? l? d?u m?c chuy?n m?nh h??ng v? Moskva c?a m?t n??c Th? ?? kh?ng c?n m?n m? v?i M??
>> V? sao ??o ch?nh ? Th? Nh? K? b?t th?nh?
>> ?ng Putin l?n ti?ng ?ng h? T?ng th?ng Th? Nh? K? sau ?m m?u ??o ch?nh
??o ch?nh ?? qua, gi? l? l?c? ?thanh tr?ng?
Sau cu?c ??o ch?nh b?t th?nh ??m 15/7/2016, ch?nh quy?n Ankara ?? nhanh ch?ng ti?n h?nh chi?n d?ch thanh tr?ng tr?n quy m? l?n nh?ng ng??i b? c?o bu?c d?nh l?u ??n ?m m?u l?t ?? ch?nh quy?n.
M?c d? T?ng th?ng Th? Tayyip Erdogan n?i cu?c ??o ch?nh do m?t ?nh?m nh?? trong qu?n ??i g?y ra, nh?ng trong 72 gi? ??ng h? sau ??o ch?nh, ?? c? h?ng tr?m ng??i b? gi?t, h?n 6.000 ng??i b? b?t, trong ?? c? 5.000 qu?n l?nh. Trong b? m?y Nh? n??c, ?? c? 2.700 quan ch?c d?n s? (ch? y?u trong ng?nh t? ph?p, t?a ?n, c?ng t? vi?n) tr?n to?n qu?c b? sa th?i. C? v?n qu?n s? c?p cao c?a T?ng th?ng Erdogan, ?ng Ali Yazici c?ng b? b?t giam.
C? l?, khi bu?t mi?ng ph?t bi?u ?V? ??o ch?nh l? m?n qu? c?a Thi?n ch?a? t?i s?n bay Istanbul t?i 16/7, ?ng Ergogan ?? l? b?i.
V?i s? ?ng h? m?nh m? c?a d?n ch?ng m? truy?n th?ng Nh? n??c ?? ph? tr??ng t? t?i 15-7, ?ng Erdogan d??ng nh? ?? quy?t t?m g?t b? m?t c?ch nhanh nh?t nh?ng tr? ng?i cu?i c?ng trong vi?c c?ng c? quy?n l?c c?a ?ng, thanh tr?ng nh?ng k? b?t ??ng ch?nh ki?n trong qu?n ??i v? l?c l??ng h?nh ph?p n??c n?y, c?ng nh? ki?m so?t ho?n to?n qu?n ??i.
Th? s? ??u d?y? gi?a Nga v? M??
Cu?c ??o ch?nh t?i Th? Nh? K? ??m 15/7 kh?ng ph?i l? cu?c ??o ch?nh qu?n s? ??u ti?n ? n??c n?y.
Qu?n ??i Th? Nh? K? t? l?u coi m?nh l? ng??i b?o h? cho n?n ch?nh tr? th? t?c c?a n??c n?y. K? t? khi ??t n??c Th? Nh? K? hi?n ??i th?nh l?p n?m 1923, qu?n ??i ?? ti?n h?nh ??o ch?nh trong c?c n?m 1960, 1971 v? 1980. Qu?n ??i n??c n?y can thi?p v?o ch?nh tr??ng m?t l?n n?a v?o n?m 1997.
Nh?ng n?m ??u l?n n?m quy?n T?ng th?ng, ?ng Erdogan nh?n ???c s? ?ng h? r?ng kh?p c?a nhi?u gi?i, ??c bi?t l? nh?ng ng??i theo ch? ngh?a t? do mu?n c?i c?ch kinh t? v? g?t ?nh h??ng c?a qu?n ??i ra kh?i ch?nh tr?. Tuy nhi?n, trong nh?ng n?m g?n ??y, ?ng ?? khi?n nhi?u nh?m ? Th? th?t v?ng v?i ???ng l?i ng?y c?ng ??c quy?n, tr?n ?p quy?n t? do ng?n lu?n, ?p ??t t?n gi?o trong ??i s?ng h?ng ng?y v? b?t ??u ?g?y th? chu?c o?n? v?i gi?i qu?n ??i n??c n?y b?ng m?t cu?c ?thanh l?c?, b?t b?, ??a ra t?a ?n binh v? k?t ?n h?ng lo?t t??ng l?nh c?p cao c?a Th?.
Th? nh?ng, th?c t? t? x?a nay, b?t c? m?t cu?c ??o ch?nh hay ?c?ch m?ng m?u? n?o tr?n th? gi?i, d? th?nh c?ng hay th?t b?i lu?n c? ?i?u ki?n c?n l? y?u t? b?n trong v? ?i?u ki?n ?? l? y?u t? b?n ngo?i. V? th? cu?c ??o ch?nh qu?n s? t?i Th? Nh? K? c?ng kh?ng th? thi?u y?u t? b?n ngo?i h? tr?, t?c ??ng.
Cho ??n gi?, m?i c?o bu?c t? ph?a Ankara v?n nh?m v?o gi?o s? Fethullah Gulen, ng??i ?ang s?ng l?u vong ? Pennsylvania (M?). T? T?ng th?ng Tayyip Erdogan cho ??n Th? t??ng Binali Yildirim, ??u l?n ti?ng c?o bu?c gi?o s? Fethullah Gulen ?gi?t d?y? ??o ch?nh v? l?y ?? l?m ?c?? ?? ph?t ?i nh?ng tuy?n b? ??y ?e n?t v?i M?: Th? s? g?y chi?n tranh v?i b?t k? qu?c gia n?o ch?a ch?p l?nh t? ??i l?p l?u vong Fethullah Gulen. C?n Ngo?i tr??ng John Kerry n?i nh? ch?c tr?ch M? s? ?i?u tra v? c?u x?t d?n ?? Gulen n?u Th? n?p b?ng ch?ng v? h?nh vi sai tr?i c?a ?ng n?y.
Ngo?i ra, vi?c Ankara ??nh ch? ho?t ??ng c?a c?n c? Incirlik c?a M? v? NATO ? g?n bi?n gi?i Syria v? b?t gi? t?i ??y c?u t? l?nh kh?ng qu?n Ak?n ?zt?rk - ng??i b? c?o bu?c l? ??u s? ??o ch?nh v?a r?i, c?ng cho th?y Th? ?ang c? ? nh?c nh? M? v? NATO ?? ch?a ch?p qu?n ph?n lo?n.
S? h?c h?c n?y l?i ti?p t?c n?i d?i nh?ng b?t ??ng g?n ??y gi?a Th? v? M?, m? ??nh cao l? vi?c M? ph?t l? Th? v? h?p t?c v?i l?c l??ng t? v? ng??i Kurd (YPG) ? Syria, trong khi Ankara xem nh?m n?y l? t? ch?c ?kh?ng b?? v? ?ng h? du k?ch ng??i Kurd ? mi?n Nam n??c n?y (PKK). ?? l? ch?a k? ??n vi?c M? kh?ng ?? ??ng g? t?i c?c ?? ngh? l?p v?ng c?m bay, hay v?ng an to?n t? n?n Syria... c?a Th?. M? c?n t? th?i ?? l?nh nh?t v?i Erdogan. Khi Erdogan t?i M?, Obama th?m ch? c?n kh?ng ti?p ??n ch?nh th?c.
Trong khi ??, m?u thu?n c?a Ankara v? Moskva l?i ch? y?u b? ??y l?n cao do v? m?y bay Su-24 c?a Nga b? kh?ng qu?n Th? b?n h?. Gi?a Ankara v? Moskva l?i c? quan ?i?m chung v? xung ??t t?i Syria l? kh?ng mu?n Syria b? tan r?, c? m?c ti?u chung v? ??i t??ng t?c chi?n l? t? ch?c Nh? n??c H?i gi?o (IS) t? x?ng, M?t tr?n al-Nusra - nh?ng k? kh?ng b? m? M? coi l? ?phe n?i d?y ?n h?a?.
B?n th?n Th? c?ng ?? ?n?m m?i? ?i?u ??ng do s? tr? ??a c?a Nga v? kinh t? c?ng nh? qu?n s? sau v? Su-24. 9 th?ng sau s? c?, Erdogan m?i... ch?nh th?c xin l?i v? kh?ng nh?ng th?, m?t lo?t quan ?i?m m?i, h?p t?c m?i Nga-Th? Nh? K? ?? t?o ra m?t b??c ngo?t c? t?nh quy?t ??nh ??n gi?i ph?p h?a b?nh k?t th?c chi?n tranh t?i Syria, ??n s? t?n t?i c?a l?c l??ng kh?ng b? IS, M?t tr?n al-Nusra.
B?n c?nh ??, c?ng n?n l?u ? r?ng sau v? ??o ch?nh ? Th? Nh? K?, m?c d? l? ng??i l?n ti?ng ?ng h? ch?nh ph? d?n c? c?a ?ng Erdogan sau T?ng th?ng M? Barack Obama, nh?ng T?ng th?ng Nga Putin l?i l? nguy?n th? n??c ngo?i ??u ti?n g?i ?i?n cho ?ng Erdogan b?y t? s? ph?n ??i ?m m?u ??o ch?nh v? chia bu?n v?i nh?ng ng??i thi?t m?ng.
C? l?, Erdogan ?? nh?n ra r?ng, theo M? th? c?ng c? nh?ng l?i ?ch nh?t ??nh nh?ng s? ?ng h? c?a Washington v?i h? r? r?ng qu? h?i h?t. ?? l? ch?a k? s? ph?n ch?nh tr? c?a Erdogan s? r?t nguy hi?m v?i s? th?c d?ng c?a ng??i M?. C? ?ch?t h?t? v?a qua ch?nh l? b?i h?c l?n cho Erdogan. R?t may l? ?ng Erdogan v?n c?n nh?n ???c s? ?ng h? ?? l?n c?a d?n ch?ng - nh?t l? nh?ng ng??i c? t? t??ng t?n gi?o c?a t? ch?c Anh em H?i gi?o.
Trong khi ??, theo m?t s? chuy?n gia v? ch?nh s?ch ??i ngo?i c?a M?, m?c d? Th? l? m?t th?nh vi?n NATO v? l? m?t ??ng minh c? gi? tr? c?a M?, nh?ng n?u Ankara x? l? kh?ng ?n th?a h?u qu? ??o ch?nh m? c? ti?p t?c tr??t s?u v?o b?t b?, ?e d?a nh? hi?n nay, Th? c? th? ng?y c?ng tr? th?nh m?t ??ng minh c?a M? theo khu?n m?u c?a Pakistan, l? n??c c? r?t ?t ?i?m chung v?i c?c gi? tr? ph??ng T?y. Trong m?i quan h? ??ng minh n?y, th??ng c? x?ch m?ch song ph??ng, kh?ng tin t??ng v? nh?ng l?i tr?ch c?, m?c d? c? hai n??c ph? thu?c v?o nhau ?? c? ?n ??nh khu v?c.
Nh?n nh?n v? tam gi?c Nga - Th? - M? trong t??ng lai h?u ??o ch?nh, gi?i ph?n t?ch cho r?ng, ?? ??n l?c Erdogan c?n ch?n c?ch quay tr? l?i v?i Nga ?? t?m ki?m s? c?n b?ng trong quan h? qu?c t?. N?i c?ch kh?c, v? th? t?t nh?t cho Ankara l? ??u d?y? gi?a Nga v? M? ?? h??ng l?i. Nh?ng Th? s? ph?i ch?ng minh cho Nga th?y ?l?ng th?nh?. Kh?ng g? kh?c h?n, ? mu?n c?a Nga l? Th? ph?i t? b? v?n b?i Syria: ??ng c?a bi?n gi?i, ch?m d?t h? tr? kh?ng b? th?nh chi?n. Ch? khi l?m ???c ?i?u ??, Th? m?i kh?i ph?c ni?m tin t? Nga.
Theo Linh Ph??ng
PetroTimes
No comments:
Post a Comment